Seslendirme Sanatı İcracıları: Seslendirme Sanatı ve Seslendirme Sanatçıları
Seslendirme ve dublaj özetle, herhangi bir yazılı metne, şiire, romana, makaleye, habere ya da karaktere sesle hayat vermek demektir. Seslendirme ve dublaj sanatını İcra eden kişiye ise, seslendirme ve dublaj sanatçısı denir. Konuyu ele alırken “Seslendirme Sanatı İcracısı” ve “Dublaj Sanatı İcracısı” olarak ayırmak faydalı olabilir. Çünkü seslendirme ve dublaj aslında ortak özellikleri olmasına rağmen birbirinden farklılık gösterir.
Peki seslendirme sanatı nedir? Neden seslendirmeye sanat deme ihtiyacı duyuyoruz?
Seslendirme Sanatı ile Dublaj Sanatı Nedir?
Dublaj ve seslendirmede, sanatçıların yaptığı iş bir görüntüye konuşmak olarak bilinir ve bu sebeple her ne kadar sanki aynı gibi anlaşılsa da aslında birbirinden farklılık gösterir. Bu farklılık konuşacakları proje içeriğine göre ayrıştırılır.
Seslendirme Sanatı; Kamera dışı veya sahne dışı yorum olarak da bilinir. Bir sesin karakter olarak karşılığı olmadan, radyoda, televizyon yapımında, film yapımında, tiyatroda kullanıldığı bir yapım tekniğidir. Bugün hayatımızın birçok anında maruz kaldığımız seslendirme çalışmalarına örnek verecek olursak, öncelikle sesli ve görsel yayın mecralarındaki reklamlardan bahsedebiliriz. Reklamlara konu olan marka, ürün veya hizmet hakkındaki reklam metinlerini okuyarak müşterisine kampanya duyurusu yapan veya yenilikler hakkında bilgi veren sesler, seslendirme yapmaktadır. Bu reklamlarda konuşan kişinin herhangi bir karakter karşılığı bulunmaz, sadece sesleri duyulur. Ya da metrolarda yapılan durak anonsları, müşteri hizmetlerinde kullanılan santral anonsları da sürekli hayatımızda olan seslendirme çalışmalarına güzel birer örnektir.
Dublaj; Daha önce başka bir dilde konuşulmuş olan karakterler için yeniden yerel dil ile konuşma tekniği ya da kimi zaman Türkçe seslendirilmiş fakat beğenilmemiş bir karaktere yeniden ses verme tekniğidir. Dublajlama yapılırken yabancı yapımlarda dil farkından dolayı tam bir eşitleme olamasa da Türkçe dublaj yapılırken dudak senkronizasyonunu tutturmak çok önemlidir.
Bunlar haricindeki diğer farklara değinecek olursak; dublajda ekrandaki karakterin oyununu birebir yapabilmek için tiyatral yetenekler ön plana çıkarken seslendirmede tiyatrallık, doğru tonlama ve vurgu, karakteristik sesler bir bütün olarak ön planda olmalıdır. Çünkü hiç bir görüntü veya ses olmadan metnin duygusunu dinleyiciye hissettirebilmek kolay değildir. O sebeple seslendirmeyi yalnızca seslendirme sanatçıları yapabilirken dublajı hem dublaj sanatçıları, hem de seslendirme sanatçıları rahatlıkla yapabilir. Ve tam da bu nedenlerden ötürü seslendirme bir sanat, seslendirme işini yapan kişiler de seslendirme sanatçısıdır.
Türkiye’de Seslendirilen İlk Türk Filmi Hangisidir?
Türkiye’de ilk seslendirilen Türk filmi, 1960 yılında Muhsin Ertuğrul tarafından çekilen “Bir Millet Uyanıyor” filmidir. Türkiye, seslendirme ve dublaj konusunda dünyada başarılı olmuş bir ülkedir. Seslendirme ve dublaj konusunda yeteneğini kanıtlamış, bu işi en güzel şekilde icra eden sayısız sanatçıya sahiptir. Özellikle birçok dizide ve filmde oynayan dünyaca ünlü olmuş yıldızlara seslerini veren, sesleri adeta onlarla özdeşleşen, ses olarak çok iyi tanıdığımız ve bildiğimiz seslendirme ve dublaj sanatı icracılarımız mevcuttur.
Son yıllarda dizi, film, belgesel, animasyon sayılarının çoğalması ile birlikte Türkiye’de de seslendirme ve dublaj sanatını icra etmek isteyen adayların sayısı artmıştır. Çeşitli kurslarla, özel derslerle bu sektöre inanılmaz sayıda istekli bireyler yetişmekte ve her geçen gün sayıları artmaktadır. Ancak seslendirme ve dublaj sanatını en iyi şekilde icra edebilmek, kendini sektörde kanıtlamak, tercih edilen, aranan bir ses olabilmek için çok çalışmak ve gelişmek gerekmektedir. Sürekli okumak, araştırmak, ses, nefes egzersizleri yapmak, bol bol pratik yapmak çok önemlidir.
Seslendirme ve dublaj sanatı icracısı olmak isteyen adaylar önlerinde uzun bir yol olduğunu, çok çalışacaklarını, yorulacaklarını göze alarak bu yola çıkmaları gerektiğini iyi bilmelidirler. Seslendirme ve Dublaj özetle herhangi bir yazılı metne, şiire, romana, makaleye, habere ya da karaktere sesle hayat vermek demektir. Seslendirme ve Dublaj Sanatı İcrası diye kastedilen kişi, sesiyle hayat veren kişidir. Sesiyle seslendirme ve dublaj sanatını en güzel şekilde icra eden kişidir. Konuyu ele alırken Seslendirme Sanatı İcracısı ve Dublaj Sanatı İcracısı olarak ayırmak faydalı olabilir. Her ne kadar sanki aynı gibi anlaşılsa da seslendirme ve dublaj aslında ortak özellikleri olmasına rağmen birbirinden farklılık gösterir.
Seslendirme Sanatı Hangi Projeler için Uygundur?
Seslendirme denildiğinde tanıtım filmi, haber, belgesel, diyalog metinler, reklam, yazılı metinler, kitap, vb. gibi her türlü yazılı ve görsel metne ses verilmesi akla gelir. Burada tüm yorum seslendirme sanatı icracısına aittir. Dublaj en kolay şöyle anlatılabilir. Film, dizi, animasyon gibi belli karakterlerin olduğu görsel yayınlarda ve daha önce seslendirilen bu karakterlerin üzerine aynı veya faklı dilde yeniden ses vermek “Dublaj” dır. Dublaj Sanatı İcracısı o karaktere bürünür ve o karakteri adeta sesiyle oynar. Seslendirme ve Dublaj Sanatı konusunda ayrı ayrı uzmanlaşabildiği gibi, her ikisini de icra etmek mümkündür. Seslendirme ve Dublaj Sanatı İcracıları herhangi bir kurumdan bağımsız çalışabildikleri gibi, bir seslendirme ve dublaj ajansına bağlı olarak da çalışabilirler. Seslendirme ve dublaj sanatı icracısı olabilmek ve bu mesleği en güzel şekilde yapabilmek için mutlaka belli eğitimlerden geçilmiş olması gereklidir.
Seslendirme sanatı birçok farklı projede kullanılabilir:
- Reklam ve Tanıtım Filmleri: Televizyon, radyo veya dijital platformlarda yayınlanacak reklam ve tanıtım filmlerinde seslendirme sanatı kullanılır. Ürün veya hizmetin tanıtımında etkili bir şekilde kullanılan ses, markanın imajını güçlendirmeye yardımcı olur.
- Animasyon ve Çizgi Filmler: Animasyon ve çizgi filmlerde karakterlerin seslendirilmesi için seslendirme sanatı kullanılır. Karakterlere canlılık katmak, hikayenin anlatımını güçlendirmek ve izleyicilerin duygusal bağ kurmasını sağlamak için profesyonel seslendirme sanatçıları tercih edilir.
- E-Öğrenme ve Eğitim İçerikleri: E-öğrenme platformlarında veya eğitim videolarında kullanılan seslendirme, içeriğin anlaşılır ve etkili bir şekilde aktarılmasını sağlar. Bilgiyi açık bir şekilde iletmek, öğrencilerin dikkatini çekmek ve öğrenme deneyimini güçlendirmek için seslendirme sanatı tercih edilir.
- Sesli Kitaplar ve Podcast’ler: Sesli kitaplar ve podcast’lerde seslendirme sanatı önemli bir role sahiptir. Metinleri canlandırmak, karakterleri ve hikayeyi dinleyiciye aktarmak için profesyonel seslendirme sanatçıları kullanılır. Sesin tonlaması, vurguları ve duygusal aktarımı, dinleyiciyi içeriğe bağlamak için önemlidir.
- Dökümanterler ve Belgeseller: Dökümanterlerde anlatıcı sesi olarak kullanılan seslendirme, hikayenin anlatımını destekler. Bilgi aktarımı, duygusal vurgular ve doğru tonlama, belgesellerin etkileyiciliğini artırır.
- Sesli Rehberler ve Sesli İşaretlemeler: Müzeler, turistik bölgeler veya diğer mekanlarda kullanılan sesli rehberler ve sesli işaretlemeler, ziyaretçilere bilgi sağlamak için seslendirme sanatından yararlanır. İyi bir seslendirme, ziyaretçilerin daha iyi bir deneyim yaşamasını sağlar.
Diksiyon, doğru nefes kullanımı, tonlama, ses kullanımı eğitimlerinin alınmış olması uygun olacaktır. Ancak her meslek dalında olduğu gibi seslendirme ve dublaj sanatı icracılarının da mutlaka gelişimlerine devam etmeleri gerekmektedir. Ses kullanımlarının sağlıklı ve doğru olabilmesi için düzenli şan dersleri alarak, doğru tonlama ve rol yeteneklerinin gelişmesi için tiyatro eğitimleri alarak kendilerini tamamlayabilirler. Bir seslendirme ve dublaj sanatı icracısı ses ve beden sağlığına çok dikkat eder. Tıpkı profesyonel sporcu gibi düzenli ses, nefes ve okuma egzersizleri yapar.
